Kaynak kod tüm yazılımların sahip olduğu ve kodlanması sırasında kullanılarak yazılımın oluşturulmasını sağlayan en temel koddur. Yazılımcılar ya da kodlamayı gerçekleştiren programcılar, uygulama yazılımının sonuca odaklanmış şekilde işlev görebilmesini sağlar. Bu çerçevede gerçekleştirilen kodlamalar, aynı zamanda mantıksal temel, uygulamanın kullanım alanına özel talepler ve yazılım güvenliği gibi birçok farklı değişkeni göz önünde tutmak zorundadır. Kaynak kod analizi, kodlanmış ya da kodlanmaya devam edilen bir yazılımın her aşamasında yapılabilir.
Ancak maliyetin düşürülmesi ve daha odaklı sonuçların alınabilmesi için, yazılımın kullanıma alınması yani kodlama aşamasının tamamlanmasından hemen sonra yapılması en uygun yaklaşımdır. Kaynak kod analizi zorlu ve çok geniş perspektife sahip bir analiz türüdür. Kaynak kod analizinin zorlu ve uzun süren yapısı, bu alanda sunulan hizmetlerde üst düzey yazılım ve kodlama bilgi birikiminin yanında özel bazı becerilere ihtiyaç duyar. Kaynak kod analizi konusunda yazılım mühendislerimizin sahip olduğu geniş deneyimler, bilgi birikimleriyle birleşerek en düşük maliyet, en hızlı sonuç süresi ve odaklı çözümler sunabilme potansiyelimizi oluşturur.
Kaynak Kod Analizi Nedir?
Bir yazılımı oluşturan kaynak kodlar, adından da anlaşılabildiği gibi, yazılımın oluşturulabilmesi için yazılımcılar tarafından oluşturulan temel kodlardır. Kaynak kodlarla birlikte statik ve dinamik kodlar, yazılımın geliştirilme amacına uygun bir şekilde sonuç üretebilmesini sağlayan programlama projesini oluşturur. Dilimize “Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsü” olarak çevirdiğimiz açılımı “Software Development Lifecyle” olan SDL, yazılım oluşturma süreçlerinin temel basamaklarıyla birlikte ilişkili ve önemli yapı taşlarını belirler. Kaynak kodların oluşturulması ve kaynak kod analizi aşamaları, yazılım geliştirilme yaşam döngüsünün en önemli aşamalarını oluşturur.
Genellikle kullanıma sunulmadan hemen önce, kodlaması ve geliştirilme süreci tamamlanmış bir yazılımın kaynak kod analizi gerçekleştirilmelidir. Yazılımın geliştirilme süreci sırasında, istenilen her aşamada gerçekleştirilebilen kaynak kod analizi, yazılımın geliştirilme süreci açısından oluşturacağı ön maliyet ve kodlama süresinin uzaması gibi ilave sonuçlara neden olur. Bu sebeple yazılımın geliştirilme aşamasının bitiminde ve kullanıma sunulmasından hemen önce kaynak kod analizi yapılması sıklıkla başvurulan yöntemdir. Bu aşamada yapılan kaynak kod analizi, yazılımın sahip olduğu kaynak kodların sömürüye açık tüm ayrıntılarının belirlenmesini sağlar. Doğrudan uygulamanın temelini oluşturan kaynak kodlar içerisinde titiz ve uzun süren bir inceleme gerçekleştirilir. Bu analiz süreci, uygulamanın işlevselliği, tasarım detayları gibi alanlarla ilgilenmez. Bunun yerine doğrudan güvenlik açıklarına odaklanır.
Yazılım geliştirme sürecinin pek çok farklı açıdan sonuca odaklı çözümler geliştirebilmeye odaklanmış yapısı, yazılımcıların yoğun ve yorucu çalışma temposuna sahip olmalarına neden olur. Kaynak kodların oluşturulduğu sırada pek çok değişkene göre mantıksal ve çözümsel uyuma sahip olması yazılımcıların odaklandığı bir konudur. Bununla birlikte sürekli olağanüstü bir hızla gelişmeye devam eden yazılım dünyası, aynı zamanda çeşitli standartları gözeten yazılımcıların da çoğu zaman sadece deneyimler yoluyla elde edebildiği bilgi birikimleri sonucuna neden olur. Diğer bir deyişle her yazılım geliştirme süreci, aynı zamanda yazılımcı için yeni bir bilgi kaynağını oluşturur.
Çalışmaya başlamadan önce yazılımın kaynak kodlarında geliştirme sırasında kullanılmış olan kaynak kodlar, pek çok açıdan güvenlik açıkları oluşturabilme potansiyeline sahiptir. Kaynak kod analizi gerçekleştiren yazılım mühendislerimiz, tüm kaynak kodların ayrıntılı bir şekilde çeşitli açılardan incelendiği bir analiz sürecinin gerçekleştirilmesini sağlıyor. Uzun ve meşakkatli bir süreç olan kaynak kod analizi sırasında, diğer testlerde olduğu gibi çeşitli test senaryolarının kullanılması yöntemi uygulanmaz. Bunun yanı sıra uygulamanın kullanım amacı ve fonksiyonelliği de kaynak kod analizi açısından belirleyici değildir. Doğrudan yazılımsal olarak kaynak kodların sahip olabileceği güvenlik açıklarının ayrıntılı bir şekilde analizi gerçekleştirilir. Bir anlamda titiz ve uzun süreli çalışma sonucunda geliştirilmiş yazılımın, benzer titizlikle tüm kaynak kodlarının yeniden ele alınması ve incelenmesi sağlanır. Olası güvenlik zafiyetleriyle birlikte, mantıksal hataların tespiti sağlanır.
Kaynak Kod Analizine Neden İhtiyaç Var?
Tüm yazılımların sürekli olarak karşılaşmak zorunda kaldığı büyük sorun, bilindiği üzere sömürüye açık olan zayıf olarak nitelenebilecek bölümleridir. Güvenlik açığı olarak da tanımlanan bu zafiyetler, aslında bir tür yazılımcılar savaşının sürekli olarak tekrar ediyor olması sonucunda ortaya çıkıyor. Geliştirilen her yazılım geliştirme ve hatta kodlama, bu süreçlerin zayıflıklarını çıkarına uygun şekilde kullanmak isteyen diğer yazılımcılar tarafından tersine bir şekilde işletilmesi sonucuna neden oluyor. Dolayısıyla hem kodlama ve hem de yazılım geliştirme süreçlerinin daha nitelikli çözümler ortaya koyması sonucu da oluşuyor. Aynı zamanda her yazılım uygulamasının, işlevselliğinin yanında, güvenlik konusundaki altyapısı da büyük önem taşıyor. “Kaynak kod analizine neden ihtiyaç var?” sorusu cevaplandırılırken, güvenlik ve kaynak kod temelinden hareket edilmelidir. Çünkü kaynak kod analizi süreci, yazılımın fonksiyonları ve işlev sonuçlarıyla ilgili bir yaklaşıma sahip değildir.
Doğrudan kaynak kodların geliştirilmesi aşamasında olası mantıksal sorunlar ve güvenlik açıkları oluşturmuş olması inceleme konusudur. Olası güvenlik açıklarının yazılımcı tarafından fark edilmesini sağlayan bu süreç, açığın giderilebilmesini sağlayan yeni kodlamanın yapılmasını sağlar. Bu durum aynı zamanda yazılımcının sahip olduğu yeni bilgi birikimi ve deneyimlerin oluşmasına da katkı sağlar. Yazılımcı kaynak kod üretimi sırasında, her türlü yazılım çözümünde artık daha dikkatli ve daha donanımlı sonuçlar oluşturabilme potansiyeli geliştirir. Yazılımların kullanıcı tarafından kullanımı sırasında olası tüm kaynak kod güvenlik zafiyetleri, kaynak kod analizi sırasında belirlenerek çözümlenmiştir. Bu sayede yazılımın kullanıcılar tarafından fonksiyonel bir şekilde kullanılması ve beklenen sonucu oluşturması sağlanır. Bir anlamda ilk ve sağlam temelleri çevreleyen surların dayanıklılığı ve çözüme sağladıkları katkı pekiştirilmiş olur.
Kaynak kodlar yazılımların temelini oluşturan yapı taşları olduğundan, güvenlik konusunda en büyük hassasiyetin gösterilmesi kaçınılmazdır. Ancak kodlama aşamasında yazılımcıların, çok farklı pencerelerden bakarak uygulama bütünlüğü sağlamaya çalışması, çoğu zaman güvenlik konusunda yeterli standartlara sahip olmayan kodlamaların yapılmasına neden olur. Bazen bilgi eksikliği nedeniyle, bazen mantıksal uyum çerçevesinde gözden kaçması nedeniyle bazen de sürekli gelişen yazılım dünyasının yeniliklerine karşı yeterli savunmaya sahip olamaması nedeniyle, kaynak kodlar da güvenlik sorunları olasıdır. Her senaryoda, yazılımların işlevselliğinin yanında güvenliğinin sağlanması, kullanıma sunulmadan önce mutlaka sağlanması gereken kıstaslardır.
Kaynak kod güvenliği yazılımların güvenliğinin sahip olduğu standartlar konusunda belirleyici ve temel bir role sahiptir. Kaynak kod analiz süreci, bu sebeple yazılımların sahip olduğu karmaşık kodlama yapısının ayrıntılı bir şekilde incelenmesini gerektirir. Bu inceleme sırasında kodların pek çok farklı temelde ele alınması gerekir. Yazılım mühendislerimizin gerçekleştirdiği kaynak kod analizi süreci bu sebeple uzun ve çok zorlu bir süreçtir. Ancak bu süreç hem proje sahibinin ve hem de kodlamayı gerçekleştiren yazılımcıların, yeni bilgi birikimi ve deneyimler kazanmasını da sağlar. Bir anlamda sektörel olarak gelişmenin en önemli itici güçlerinden birini oluşturur. Ancak elbette en temel sonuç, yazılımın sahip olduğu güvenlik temelinin sağlamlaştırılmasıdır. Kaynak kodların çeşitli standart özelliklere sahip olmasının zorunluluğu, uygulama geliştirme sürecinin izlediği yolda belirli bir çizgide sınırlandırılmasına neden olur. Ancak bu durum yine yazılımcıların sahip oldukları bilgi ve donanımların yanı sıra, beceri ve yetenekleriyle aşılabilen bir başka konu başlığını oluşturur.